Nieuw Licht

In de zomer van 2024 vond in de Grote Kerk Alkmaar de vierde editie van Nieuw Licht – Kunst in de Grote Kerk plaats. Voor deze zomertentoonstelling wordt ieder jaar een kunstenaar uitgenodigd om nieuw werk te maken, geïnspireerd door of reflecterend op het erfgoed en de geschiedenis van de kerk. Voor deze vierde editie heeft de Grote Kerk Alkmaar kunstenaarsduo Driessens & Verstappen uitgenodigd.

Het Belgisch hardsteen (Arduin) op de vloer van de kerk heeft zich ongeveer 345 miljoen jaar geleden gevormd toen de Ardennen nog deel uitmaakten van een tropische zee vol koralen, vissen en schelpdieren. Talloze fossielen van schelpen, koralen en zeesponsen zijn sindsdien opgeslagen in het steen waar de grafzerken uit zijn gemaakt, kijk maar eens goed. Kunstenaarsduo Driessens & Verstappen heeft zich voor het project Fossil Remains laten inspireren door de fossielen in de kerkvloer en werpen een speculatieve blik op de verre toekomst. Hoe ziet de eindbestemming van ons plastic afval eruit? Zijn het de fossielen van de toekomst?

De fossielen van het Antropoceen
Het is tegenwoordig onmogelijk om aan de oceaan te denken zonder dat het probleem van plastic-vervuiling in gedachten opdoemt. Plastic is gemaakt van fossiele brandstoffen en zo ontworpen dat het ‘onvergankelijk’ is en nooit helemaal uit de natuur zal verdwijnen. Mogelijk de enige manier om het ooit uit het oceaanwater te krijgen, is door te wachten tot het zich op het strand of de oceaanbodem afzet, begraven wordt en versteend. De plastic voorwerpen worden permanent opgeslagen in de aardbodem. Het zijn de fossielen van de toekomst die zich bevinden in de aardlaag van het Antropoceen.

Fossil Remains
In Fossil Remains verbinden Driessens & Verstappen de fossielen van het verleden en de toekomst. Door een speurtocht in de Grote Kerk, gemaakt in samenwerking met ‘stadsarcheoloog’ Jelle Reumer, leer je meer over de mooiste en meest bijzondere fossielen in de kerkvloer. Voor de blik op de verre toekomst nemen Driessens & Verstappen de bezoekers mee in een hypothetisch scenario over de uiteindelijke bestemming van ons plastic afval. Hoe het zich ophoopt in de oceanen en vervolgens neerslaat op het strand en de zeebodem om voor eeuwig te worden opgeslagen in de aardkorst. Dit krijgt vorm in een serie ‘zerken’ die boven op de bestaande grafstenen van het hoogkoor te zien zullen zijn. Een derde onderdeel van de tentoonstelling is de serie Plastomorphs. Waarin Driessens & Verstappen speculeren over het oceaanleven. Wat als zeeorganisme, zoals koralen, het plastic gaan gebruiken als bouwstenen?

Driessens & Verstappen
Het Amsterdamse kunstenaarsduo gevormd door Erwin Driessens en Maria Verstappen werkt sinds 1990 samen. Na hun studie aan de Academie voor Beeldende Kunsten in Maastricht en de Rijksakademie te Amsterdam, ontwikkelen ze een veelzijdig oeuvre van software, machines en objecten. Ze zetten oncontroleerbare groei- en transformatieprocessen in om kunstwerken te laten ontstaan. Een belangrijke inspiratiebron hierbij zijn de zelf-organiserende eigenschappen in de natuur. Driessens & Verstappen namen deel aan tal van tentoonstellingen in Nederland en daarbuiten, o.a. Stedelijk Museum Amsterdam, Centre Pompidou Parijs, Kröller-Müller Museum Otterlo en Eyebeam New York. Lees hier een verdiepend interview met Maria Verstappen.

Tour - Fossiele resten
Aanvullend op de tentoonstelling Fossil Remains is een digitale tour door de kerk te volgen. De kerkvloer is belegd met grote zerken van Belgisch hardsteen of arduin, dat dateert uit het Devoon en Carboon (grofweg tussen 420 en 290 miljoen jaar geleden). Ga op ontdekkingstocht door de kerk, scan de stickers met QR-codes op de zerken en kom meer te weten over de vele fossielen die in het gesteente zichtbaar zijn! Kijk hier voor meer informatie.

Terugblik 2023: Folkert de Jong

Alkmaar Ontzet is een verhaal waar de in Alkmaar geboren en in Egmond aan Zee getogen Folkert de Jong sterke associaties bij heeft. Deze gebeurtenis vormt dan ook het vertrekpunt voor de tentoonstelling Dutch Mechanisms. Beeldengroepen van a-typische materialen - zoals styrofoam, polyurethaanschuim en epoxy – verschenen in de zomer van 2023 in de Grote Kerk Alkmaar. Met het project wil Folkert de Jong de grote verschuivingen van de geschiedenis onderzoeken. Dutch Mechanisms gaat over de kneedbaarheid van de Nederlandse geschiedenis.

Geschiedenis heeft Folkert de Jong altijd al gefascineerd. Vooral het multidimensionale aspect – dat de geschiedenis bekeken kan worden vanuit verschillende perspectieven – inspireert de kunstenaar. Eerder maakte De Jong de werken Operation Harmony en The De Witt Brothers, gebaseerd op de perspectieven uit de geschiedenislessen over de zeventiende eeuw, zoals die decennialang werden gegeven in Nederland. De veranderende tijdsgeest heeft de herziening en heroverweging van de Nederlandse geschiedenis in volle vaart gebracht. Het was dan ook een shock voor De Jong om zich te realiseren dat de verhalen over de geschiedenis van Nederland, die hij als kind en tiener op school had meegekregen vanuit een ander perspectief, gezien kunnen worden als perioden van uitbuiting en onderdrukking. Helden werden ineens schurken.

Terugblik 2022: Nynke Koster

In de zomer van 2022 was Common Ground van kunstenares Nynke Koster te zien op het hoogkoor van de Grote Kerk. Voor veel Alkmaarders vormt de Grote Kerk de huiskamer van Alkmaar. Maar wat is dat precies, een huiskamer van de stad? En wie voelt zich hier allemaal thuis? Voor dit speciaal voor deze plek ontworpen kunstwerk ging Koster aan de slag met het thuisgevoel van Alkmaarders. Door te werken met een 'afgiet'-methode herpositioneert Koster verhalen en objecten en daagt ze bezoekers uit om er letterlijk op een andere manier naar te kijken. Het publiek mocht plaatsnemen op het omgekeerde gewelf gemaakt van zacht schuim en rubber, waar je letterlijk tussen de verhalen van Alkmaar lag. Het werk verbond de verhalen van verschillende gemeenschappen in de stad met elkaar.

Terugblik 2021: Thomas Trum

In 2021 is de Grote Kerk Alkmaar begonnen met een nieuw kunstproject: Nieuw Licht. Kunst in de Grote Kerk Alkmaar. De tentoonstelling Taking a Line for a Walk met kunstenaar Thomas Trum was de eerste editie in deze nieuwe reeks. Het uitgangspunt van de reeks Nieuw Licht is tweeledig. De kunstenaar wordt in de eerste plaats gevraagd om een site-specific werk te maken waarin hij of zij reflecteert op de plek en/of de historie van de kerk. Het staat de kunstenaar vrij om een eigen verbinding met het gebouw aan te gaan. Daarnaast vragen wij de kunstenaar om zich te verhouden tot de ruimte. Het formaat van de kerk nodigt uit om projecten te realiseren die op andere locaties niet zouden kunnen.

Schaalvergroting

Bij zijn eerste bezoek aan de Grote Kerk Alkmaar was Thomas Trum direct getroffen door de enorme schaal van de kerk en stelde de vraag: ‘Waarom is deze kerk zo enorm groot?’ Zelf is Trum al enige tijd bezig met een onderzoek naar schaalvergroting in zijn werk en wat dit doet met de materialiteit van zijn werk. Het was ook deze vraag die centraal stond in het werk dat Trum maakte voor de tentoonstelling Taking a Line for a Walk. Van 9 juli tot 12 september was de serie werken de Trum speciaal voor de Grote Kerk maakte te bezoeken. Op de tentoonstelling waren zeven enorme doeken van de kunstenaar te zien waarvan het hoogtepunt het enorme werk op het hoogkoor was, dit doek was wel zeven meter hoog.

Lijnenspel

De monochrome werken, bestaande uit enkele lijnen door Trum op het doek gezet door middel van enorme zelfgebouwde viltstiften, contrasteerde met de overwegend ornamentele decoraties die terug te vinden zijn in de Grote Kerk. Het zijn dan ook niet de ornamentele aspecten van het interieur van de kerk, maar het lijnenspel van de structurele architectuur die Trum hebben geïnspireerd voor de motieven in zijn werk. De kerk vormt al eeuwenlang een inspiratie voor kunstenaars. Halverwege de zeventiende eeuw schilderde Pieter Saenredam het interieur van de Grote Kerk in Alkmaar. Het door Saenredam gekozen perspectief benadrukt het bijzondere lijnenspel in de architectuur van de kerk. Het is dit lijnenspel, dat anno 2021 ook Thomas Trum inspireert. Trum probeert het ritme van de architectuur, gevormd door de gewelven, bogen en pilaren van de kerk, te vangen in zijn nieuwe serie werken. Daarbij komen de lijnen, net als in het werk van Saenredam, als vanzelf in het verdwijnpunt samen.

Groot succes

Van 9 juli tot 12 september was de serie werken de Trum speciaal voor de Grote Kerk maakte te bezoeken. Op de tentoonstelling waren zeven enorme doeken van de kunstenaar te zien waarvan het hoogtepunt het enorme werk op het hoogkoor was, dit doek was wel zeven meter hoog. De tentoonstelling was een succes en de Grote Kerk mocht ruim 36.000 bezoekers ontvangen die allemaal werk van Trum hebben kunnen bekijken. Met deze tentoonstelling is een nieuwe doelgroep bereikt, namelijk liefhebbers van hedendaagse kunst zowel regionaal als nationaal. De tentoonstelling heeft ook veel media-aandacht gekregen, zowel regionaal als nationaal. In de Alkmaarsche Courant, De Volkskrant en De Telegraaf zijn grote artikelen verschenen naar aanleiding van interviews met Thomas Trum over dit project.

Nieuw Licht

Cookies