Machtig middelpunt van Alkmaar
Burgemeester Anja Schouten over de Grote Kerk
“Als klein meisje wilde ik al burgemeester van Alkmaar worden. Het is een prachtige stad die zo vriendelijk en welkom voelt en waar tegelijkertijd nog een enorme groei mogelijk is. Hier kom ik thuis. En voor mij is de Grote Kerk dé plek waar de rijke historie van onze stad samensmelt met ontmoeting en verbinding in het nu.”
Aan het woord is de tweede vrouwelijke en de 250e burgemeester van Alkmaar, Anja Schouten, wiens ogen beginnen te schitteren zodra ze praat over Alkmaars indrukwekkende monument. “Extra bijzonder is dat mijn werkplek, het stadhuis, en de Grote Kerk al eeuwenlang nauw met elkaar verbonden zijn. Op veel schilderijen zie je deze twee gebouwen samen afgebeeld”, vertelt ze, terwijl ze in de middeleeuwse gangen van het stadhuis een van die schilderijen aanwijst.
“Alkmaar biedt het beste van twee werelden: het stedelijke en het landelijke. De stad is nog overzichtelijk genoeg om veel mensen te kennen en biedt tegelijkertijd volop de ruimte om te leven, te leren, te ondernemen, te bewegen en te ontwikkelen. Als burgemeester voel ik me verantwoordelijk om te investeren in groei en ontmoeting. Om dat te realiseren, is verbinding nodig op iconische plekken waar mensen samenkomen. En welke plek is nu majestueuzer, mooier en menselijker dan de Grote Kerk?
Of het nu de Wandel4daagse is, het Bockbierfestival, een herdenking, Wonderlicht of een tentoonstelling: in de huiskamer van Alkmaar is het mogelijk. Het hele jaar door. Het is een plek voor en door Alkmaarders en een schitterend visitekaartje voor bezoekers en toeristen. Zelf loop ik na een pittige vergadering graag een rondje door de binnenstad en stop pas met wandelen als ik de karakteristieke klingel hoor. Dat geluid biedt troost, herkenning, trots en helpt me ontspannen.”
450 jaar Alkmaars Ontzet
“Dit jaar is extra bijzonder voor Alkmaar, omdat we vieren dat ‘we’ 450 jaar geleden op 8 oktober 1573 wonnen van de Spanjaarden”, gaat Anja verder. “Voor mij is het van groot belang om je geschiedenis goed te kennen zodat je ook in het heden de goede dingen kunt doen. Het beleg van Alkmaar is in onze historie een van de belangrijkste momenten. De afgelopen twee jaar heb ik als burgemeester meegemaakt hoe Alkmaarders 8 oktober gedenken met een enorme hoeveelheid aan initiatieven en evenementen. Het hoogtepunt: de traditionele zuurkoolmaaltijd in de Kerk. Mensen stonden vorig jaar vol enthousiasme te wachten om te genieten van een portie zuurkool, in een lange rij helemaal rondom de kerk tot aan de Dertien Balcken! De sfeer was fantastisch, buiten én binnen.”
Vieren, gedenken en ontmoeten
“Het mooie aan Alkmaar vind ik de trots die veel Alkmaarders voelen voor hun stad. Ikzelf net zo goed. We zijn trots op de gezelligheid, de verbondenheid én op de historische gebouwen die al eeuwenlang intact zijn gebleven, zoals de Waag, het Stadhuis en natuurlijk: de Grote Kerk, waar het hele jaar door de meest uiteenlopende evenementen worden georganiseerd. Vieringen, beurzen, markten en tentoonstellingen voelen daar extra bijzonder door de ambiance die er hangt. Ook de herdenkingsdiensten voor de mensen die ons zijn ontvallen vind ik prachtig en indrukwekkend.
Feest voor alle zintuigen
“Eenmaal binnen zie je het licht door de prachtige ramen op de vloer schitteren, hoor je de eeuwenoude klanken van de bijzondere orgels en voel je de historische gebeurtenissen die zich er hebben afgespeeld. Het is een plek die altijd centraal stond in de Alkmaarse gemeenschap. Ook nu nog maken we er met ieder evenement nieuwe herinneringen bij. De kerk vormt een schakel tussen het verleden, het heden en de toekomst. Eentje waar iedereen toegang toe heeft, waar je kennismaakt met andere groepen mensen en waar je uit je eigen bubbel kunt stappen. Of je nou een Bachliefhebber bent, een whiskeyfanaat, een trouwbeursbezoeker, een kunstaanbidder of een kind die het Grote Pietenhuis bezoekt: iedereen mag en kan er zijn.”
Herinneringen aan de Grote Kerk
Als echte Alkmaarse weet ik niet beter dan dat de Grote Kerk er ‘gewoon’ was. Mijn eerste herinnering aan de sfeer in de kerk is een huwelijk van een van de beste vriendinnen van mijn zus. Toen ik de huwelijksvoltrekking in die enorme ruimte zag, dacht ik: dit kan dus ook. Ook mensen zoals jij en ik kunnen in de Kerk iets vieren of organiseren. Jammer dat ik zelf al op dat moment al getrouwd was, anders had ik het zeker ook in de kerk gedaan”, lacht ze. “Hoe ouder ik werd, hoe vaker ik er kwam. Zo woonde ik als politiechef de Van Foreestlezing en vergaderingen bij en nu ben ik er regelmatig met gasten om vanuit daar de historie en de schoonheid van onze stad toe te lichten. Echt iedereen die daar voor het eerst komt, is onder de indruk. Ook de Alkmaarders zelf voelen die bijzondere atmosfeer nog steeds, hoor ik vaak terug. Hoe mooi is het dat iedereen die de Grote Kerk in zijn hart heeft, nu letterlijk ook een stukje kan investeren in het Grote Raam?”
“Mijn mooiste herinnering aan de kerk is de dag waarop ik als burgemeester beëdigd werd. Het was zo magisch om dat juist daar, in de kerk, mee te maken. Er waren lange tafels, prachtige vlaggen en het pand was mooi uitgelicht. Ik had echt het gevoel dat ik de geschiedenis van Alkmaar binnenwandelde en dat de geschiedenis mij omarmde. De burgemeesters voor mij moeten dat ook zo hebben gevoeld. Een ander hoogtepunt: de lintjesregen voor bijzondere Alkmaarders, die start met de traditionele foto op de trap van het Stadhuis. Daarna gaat de groep vers gedecoreerden door naar de grandeur van De Grote Kerk waar ze hun ‘soortgenoten’ uit voorgaande jaren ontmoeten”, beschrijft Anja.
Kerk en stadhuis
Bijzonder is aan mijn rol als burgemeester, is dat ik de eer heb om van heel dichtbij kennis te maken met de bijzondere orgels in de Grote Kerk. Dat brengt me weer terug naar het beleg van 450 jaar geleden; in die tijd probeerden de burgmeesters van Alkmaar in het Stadhuis te bedenken hoe het verder moest met die Spaanse bezetter, terwijl de bevolking steun zocht in de Kerk en getroost werd door het geluid van het Van Covelens-orgeltje, waarvan zo veel nog bewaard is gebleven. Dat is iets om te koesteren. Voor mij is er geen twijfel mogelijk: De Grote Kerk zit voor altijd in mijn hart.”
Hoe je burgemeester van Alkmaar wordt
Anja Schouten werd geboren in de Breedstraat, groeide op in het Rembrandtkwartier en ging naar het Petrus Canisius College (PCC). “Ik koester Alkmaar als woon- en werkplaats en ben altijd in de buurt gebleven. Aan het begin van mijn carrière werkte ik als directe zorgverlener in Westerlicht, waar ik veel oudere, markante Alkmaarders ontmoette. Daar denk ik met veel warme herinneringen aan terug.
Ook heb ik gewerkt in een managementfunctie binnen Noordwest Ziekenhuisgroep (toen nog Medisch Centrum Alkmaar), was hoofd Bedrijfsvoering bij de Brandweer Alkmaar, de Regionale Brandweer en Hulpverleningsdienst Noord-Kennemerland, hoofd Organisatieondersteuning van de gemeente Heiloo en gemeentesecretaris van de gemeente Schermer. Korter geleden heb ik gewerkt bij de KLPD en de Dienst Nationale Recherche. Na een termijn van vier jaar als voorzitter van de Raad van Bestuur bij stichting Zorgbalans in Haarlem keerde ik terug bij de Regionale Politie Eenheid Noord-Holland. En toen kwam dat ijkpunt in mijn carrière: Piet Bruinooge kondigde zijn vertrek aan, waardoor mijn jeugddroom weer aan de oppervlakte kwam.
Als klein meisje liep ik mee met de Kinderoptocht en mocht samen met een buurmeisje een prijs in ontvangst nemen op het Waagplein. Burgemeester Roozemond reikte die prijs uit en ik weet nog precies dat ik daarna tegen mijn moeder zei: “later word ik burgemeester van Alkmaar”. Mijn moeder moedigde dat aan, net als mijn andere beroepskeuzes: non of dokter”, lacht Anja. “Toen ik verliefd werd op mijn man, kwam die droom al eens ter sprake. Hij was iets minder enthousiast dan mijn moeder en zei: “Lieve schat, je mag alles worden, maar niet de burgemeester. Ik weet niet of ik het zie zitten om straks ‘de man van’ te zijn.” Toen Piet vertrok, zijn mijn man en ik een weekendje weggegaan en hebben alle mitsen en maren van mijn eventuele sollicitatie afgewogen. De conclusie? Ik kon niet niét meedoen. Inmiddels ben ik bijna twee jaar met heel veel plezier burgemeester van ‘mijn’ stad. En mijn man? Die vindt het geweldig!”